Hoe rijk moet je in Nederland zijn om tot de meest vermogende 10 procent, 1 procent of zelfs 0,1 procent van de bevolking te horen? Daar heeft het Centraal Planbureau (CPB) onderzoek naar gedaan.
Het blijkt niet eenvoudig om op te klimmen tot de groep van meest vermogende Nederlanders. Maar wie daar eenmaal zit, blijft doorgaans wel lang aan de top.
Het CPB heeft gekeken naar het verschil tussen het vermogen van de rijkste Nederlanders in 2006 en 2022. Daarbij is gekeken naar de rijkste 10 procent, de rijkste 1 procent, de rijkste 0,1 procent en de rijkste 0,01 procent.
In de onderstaande tabellen zie je wat respectievelijk het mediane en gemiddelde vermogen per groep was. Daarbij is gekeken naar het vermogen van huishoudens.
Bij de mediaan neem je de middelste meting van een groep, waardoor het effect van uitschieters minder groot wordt. Het gemiddelde kan vertekend worden als de verdeling binnen een groep erg ongelijk is, bijvoorbeeld als een paar mensen een heel groot vermogen hebben en de rest een relatief kleiner vermogen.
Als je naar de situatie in 2022 kijkt, moest je om tot de top 10 procent rijkste Nederlanders te horen een doorsnee vermogen (mediaan) hebben van 950.000 euro per huishouden. Het gemiddelde ligt iets hoger op 1,1 miljoen euro.
Voor de top 1 procent ligt de mediaan op 3,9 miljoen euro, voor de top 0,1 procent op 15,9 miljoen euro en voor de top 0,01 procent op 62 miljoen euro. Voor heel Nederland lag het doorsnee vermogen op 135.000 euro per huishouden in 2022.
Kijk je naar de situatie in 2006, dan had je vergeleken met 2022 ongeveer 10 miljoen euro minder nodig om tot de tot 0,01 procent van rijkste huishoudens te horen. Voor de top 1 procent was in 2006 ongeveer 800.000 euro minder vermogen nodig om tot de doorsnee rijkste huishoudens te behoren.
Rijk worden met eigen bedrijf, zeer hoog inkomen of erfenis
Volgens het CBS zijn nieuwkomers aan de top vooral inkomens die in 2006 daar vlak onder zaten. Het gaat hier om mensen die succes hadden met een eigen bedrijf, een hoog inkomen hadden of een erfenis of gift kregen.
Om hoger op de ladder te komen en te blijven is vermogen uit vennootschappen steeds belangrijker. De groep rijkste Nederlanders bestaat voor een groot deel uit (voormalige) directeur-grootaandeelhouders, die een aanzienlijk vermogen hebben opgebouwd omdat zij een deel van de aandelen in een bedrijf hebben.
Wie eenmaal tot de rijkste mensen van Nederland behoort, blijft daar over het algemeen lang zitten, signaleert het CPB ook. Twee van de drie mensen die bij de rijkste 10 procent van Nederland hoorden in 2006, zaten in 2022 nog steeds bij die groep. Bij een kleinere groep nog rijkere Nederlanders zit er nog minder beweging in.
In de onderzochte periode is aan de vermogensongelijkheid weinig veranderd, hoewel de vermogens van huishoudens sterk zijn toegenomen. De topvermogens hebben hun vermogen vergroot, deels door toegenomen winsten, maar er heeft ook een sterke stijging van de huizenprijzen plaatsgevonden waar vooral de middengroepen van hebben geprofiteerd.
Tussen groepen huishoudens zijn wel toenemende verschillen, zoals tussen eigenwoningbezitters en huurders, ouderen en jongeren en tussen directeur-grootaandeelhouders en werknemers.
Het CPB heeft ook gekeken naar mensen die zijn weggezakt uit de top. Zij zijn vaker dan gemiddeld gescheiden, hebben een lager inkomen, zagen het vermogen uit een bedrijf dalen en zijn vaak gepensioneerd. De vermogensongelijkheid kan volgens het CPB in de toekomst toenemen, doordat er weinig verschuiving van rijkdom is in combinatie met stijgende winsten.
