Op de site techchampions.nl luiden de ceo’s van scaleups die onder meer actief zijn in fotonica, energieopslag en quantumtechnologie de noodklok.
‘Om de huidige brede welvaart van Nederland te kunnen behouden is technologische innovatie cruciaal’, staat er te lezen. ‘De drijvende kracht hierachter zijn diep technologische (deeptech) scaleups. Nederland ontbeert het innovatie- en vestigingsklimaat waarin scaleups de kans krijgen succesvol te zijn. In vergelijking met de VS groeien deeptech-scaleups in Nederland viermaal langzamer. Wij, als verenigde scaleup-ceo’s, roepen overheid, investeerders en bedrijven op zich in te zetten voor deeptech-scaleups om de toekomstige welvaart van Nederland te waarborgen.’
Het is een geluid dat vaker klonk en waar MT/Sprout een reeks artikelen aan wijdde: Nederland doet het lang niet slecht, maar er moet nog veel gebeuren om te zorgen dat startups doorgroeien tot internationaal succes. De tien ceo’s, vaak ook oprichters, van bekende techbedrijven als Nearfield Instruments, Axelera AI en Eclectic IQ zien ‘potentie, maar we hebben wel de voorwaarden nodig om die potentie waar te kunnen maken.’
10 sleuteltechnologieën aan tafel
Den Haag zet sinds dit jaar met de Nationale Technologie Strategie (NTS) in op tien sleuteltechnologieën die cruciaal zouden zijn voor de toekomst van een sterk Nederland. Dat maakte Mattijs Slee, ceo en medeoprichter van Battolyser Systems, de scaleup die een waterstofinstallatie met batterijcapaciteit ontwikkelt, enthousiast.
‘Eindelijk wordt er in Nederland eens voor iets gekozen’, zegt Slee. ‘Niet meer die totale versnippering, waarbij iedereen een beetje krijgt en niks echt groot wordt. Ik vatte het op als uitgestoken hand en ben gaan praten met collega-ondernemers en andere mensen uit mijn netwerk.’
Dat resulteerde dus in het verbond van scaleups die samen alle techgebieden vertegenwoordigen. Er is nu consistent beleid nodig, en een focus op deeptech-scaleups, zeggen ze. ‘De gekozen sleuteltechnologieën worden niet door het mkb ontwikkeld en slechts beperkt door corporates. Zet ons aan tafel in Den Haag om mee te helpen de economie van de toekomst vorm te geven’, zegt Slee.
Het nieuwe kabinet gaat aan de slag met een hoofdlijnenakkoord waarin in elk geval staat dat Nederland één van de vijf meest innovatieve landen van de wereld wil worden. Wat Slee en zijn collega’s betreft, zijn daarvoor drie dingen cruciaal.
Consistentie, snelheid en risico’s nemen
Consistent beleid, want deep tech heeft tijd nodig om tot ontwikkeling te komen. Risicobereidheid bij overheid en investeerders, want garantie op commercieel succes is er niet altijd bij complexe technologie. En tot slot snelheid.
Om concurrerende landen voor te blijven, moet bijvoorbeeld het toekennen van subsidies en leningen veel vlotter. ‘Een scaleup die een toekenning kreeg van het Nationaal Groeifonds, dat helaas is gestopt, moet daarop twee jaar wachten. Dat is een lichtjaar voor scaleups.’
Lees ook: Hoe krijgen we meer universitaire startups? ‘Laat het vaker over aan mensen van buiten’
Technologische innovaties met maatschappelijke impact vragen om maatschappelijke daadkracht, aldus het statement van de Tech Champions. Daarin hebben de overheid, banken, investeerders en bedrijven een rol te spelen. Dat gaat om het vestigingsklimaat, maar bijvoorbeeld ook een overheid die bij aanbestedingsprocedures vaker innovatie eist van marktpartijen.
‘Nu gaan die nog te vaak voor bewezen technologie die maar al te vaak uit andere landen komt. Je kunt voorwaarden bedenken die Nederlandse scaleups vooruit helpen.’
Groene waterstof met Nederlandse technologie
Slee geeft een voorbeeld uit zijn eigen domein: de ambitie van het demissionaire kabinet om in 2030 maar liefst 4 gigawatt aan groene waterstofproductiecapaciteit beschikbaar te hebben voor de industrie, die van het gas af moet. ‘Daar zou een masterplan onder moeten liggen, dat niet alleen gaat over het neerzetten van de waterstoffabrieken, maar de ontwikkeling van de hele waardeketen.’
‘Wat mij betreft mag belastinggeld best wel een keer rondzingen in onze economie en aan Nederlandse technologie worden uitgegeven. Die technologie kan dan geëxporteerd worden en als nieuw verdienmodel dienen voor Nederland, net als de offshore-industrie na de Deltawerken.’
Mix van kapitaal, leningen en subsidies
De beschikbaarheid van kapitaal blijft ook een punt waarvoor de 10 sleuteltechnologie-ceo’s zich hard gaan maken. Ja, er zijn deep-techinvesteerders als Innovation Industries die honderden miljoenen te besteden hebben, mede dankzij pensioenfondsen die ook in beweging komen in het venture capital. En terwijl het Groeifonds de nek werd omgedraaid, kreeg Invest-NL er geld bij. Maar er zijn nog meer miljarden nodig.
Slee: ‘Die mogen ook uit het buitenland komen, maar dat vraagt dus wel om consistent beleid. Bovendien is er niet alleen behoefte aan vc-geld, het beste werkt voor tech scaleups een mix van kapitaal, leningen en subsidies. Daarvoor zouden alle vormen en potjes die er al zijn, veel beter moeten worden geïntegreerd.’
De 10 Champions willen graag met de verantwoordelijke ministers binnen kabinet Schoof-I aan de slag om het nieuwe industriebeleid vorm te geven. De tijd hebben ze in elk geval alvast mee. ‘Nederland was decennialang heel voorzichtig met steun voor bedrijven, maar de wereld is echt veranderd door de geopolitieke druk en de klimaattransitie: we kunnen niet meer alles aan de markt overlaten en ons de kaas van het brood laten eten.’
